Kimya Sözlüğü

   
 


 

 

Ziyaretçi defteri

İletişim

Diyer Sitelerim

Ana Sayfa

Güney Kafkasça

Güney Kafkasya Resimler

Kayadibi Köyü

Kayadibi Şiirleri

VELAT YAYLASI (Notlar)

VELAT YAYLASI (Fotoğraflar)

İlk Eğitim

Kimya Sözlüğü

HİDROLİK SANTRALLAR

Divan Şiiri

Facebook Tartışmalarından (TOPLULUK)

Facebook Tartışmalarından: TÜRK NEDİR

TEHCİR (Facebook tartışması)

Facebook Tartışmalarından: (TAŞLAMA)

Facebook Tartışmalarından: NAZIM HİKMET

KARL MARKS ve KOMİNİSTLİK (Facebook tartişması)

BARBAR (Facebook Tartışması

Türtk'lerde Aile Bağı (Facebook tartışması)

Asya Turu (Yola Çıkış

Asya Turu (Kara denizde Gemide 3 gün)

Asya Turu (Gürcistan-Batum

Asya Turu (Gürcistan-Tiflis)

Menevi (Facebook Tartışması)

İrno ile Tirno

 


     
 

                       

  KİMYASAL TERİMLERİN TİCARİ VEYA ANNONİM İSİMLERİ

 Ön söz: Üniversitede okurken bize kimyasal maddelerin teknik isimleriyle formüllerini öğrettiler. Çalışma hayatına başladığımda baktım teknik isimler kullanılmıyor. Halk arasındaki yaygın isimleri ve ticari isimleri kullanılıyor. Örneğin: Hidroklorik aside: Tuz ruhu; Sodyum klorüre: Kaya tuzu vs. Araştırdım: Amerikan McGrav Hill Book Company firmasının yayınladığı ‘Mühendislik Formülleri’ el kitabının kimya mühendisliği bölümünde bir iki küçük sayfada bu konuya değinilmiş. Sadece en çok kullanılan bazı kimyasal maddeler listelenmişti. Ben iş hayatım boyunca araştırdığım birçok kaynaktan, insanların antik çağlardan başlayarak kimyasal maddelere verdikleri isimler. Bunların bu gün bile kullanılır olmaları; (örneğin: Bandırma çevresinde çıkarılan Bandırmaya da ismini veren bor mineralinin antik çağdan gelen isminin ‘Pandermit’ olması ve bu gün bile aynı ismin kullanılıyor olması) beni bu açığı kapatmak içi aşağıdaki sözlüğü yazmaya itti. Bu sözlük elbette bütün kimyasal maddeleri içermiyor. Birçok kimyasal madde piyasada teknik ismiyle bulunmaktadır. Bu sözlük sadece piyasada teknik ismi dışında farklı isimle hitap edilen maddeleri içeriyor. Değişik mineral filizleri, değerli taşlar, saf veya bileşik halindeki maddeleri bulabileceksiniz. Karışıklığa meydan vermemek için her maddenin anonim isminin yanına teknik ismini ve kimyasal formülünü koydum. Alaşımları metal oranlarıyla verdim. En çok bilinen bazı iyonları değerlikleriyle birlikte gösterdim. Ayrıca kimyada kullanılan bazı teknik terimlerin açıklanmalarını da bulacaksınız.  Uzun bir çabanın ürünüdür. Umarım işinize yarar.

 
Ağartma tozu: Kalsiyum hipoklorit “Ca(ClO)2;3H2O
Ağır spat: Baryum sülfat “BaSO4
Afinite (aktivite): Kimyasal yatkınlık.
Akü asidi: % 33.33 (29 Be’) Sülfirik asit “H2SO4
Akik: Kırmızı renkli değerli taş. Kalsiyum kuarsı”CaSiO2
Alkol (Aqua ardens): Ateş suyu, Aqua vini: Şarap suyu, Aqua vita: Yaşam suyu, El iksir (Ölümsüzlük suyu): Etil alkol “C2H5OH”                         
Albit: Sodyum alüminyum silikat “NaAlSi3O8
Altın boyası (sarı zırnık): Arsenik sülfür “As2S3
Alçı taşı (Jips): Kalsiyum sulfat “CaSO4;2H2O”
Amalgam (malgama): Cıva alaşımı
Ampirik: Deneysel
Anilın “C6H5-NH2
Amesist (Rubin, safir): Alüminyum trioksid “Al2O3
Amonyak: Azot üç hidrür “NH3
Amonyum iyonu”NH4+1
Ambilygonit: Lityum alüminyum florür fosfat minerali “(LiAlF)(PO4)”
Anglesit: Kurşun sülfat “PbSO4
Antifiriz (Don önleyici): Etilen glikol “HO-CH2-CH2-OH” (kn: 197.5°C)
Antimon blüte: Antimon oksit “Sb2O3
Antimon gümüş blendi: Gümüş sülfür antimon sülfür minerali “3Ag2SSb2S3
Antimonit: Antimon sülfür “Sb2S3
Antimonlu gümüş galeni: Gümüş antimon sülfür “Ag2SbS3
Apatit: Kalsiyum fosfat kalsiyum florür veya klorür minerali “3Ca3(PO4)2 Ca(F,Cl)2
Aquamarin, Smaragad: Berilyum alüminyum silikat”Be2Al3[Si6O18]”,beril cinsinden değerli taş.
Argenit (Argentit) : Gümüş sülfür “Ag2S”
Argirodit: Gümüş sülfür germanyum sülfür minerali “4Ag2SGeS2
Arsin: Arsenik hidrür “AsH2
Arsenit iyonu: “As O3 -3
Arsenat iyonu: “As O4 -3
Arsenikli gümüş galeni: Gümüş arsenik sülfür “Ag3AsS3
Asbes (Amyant): magnezyum hidroksit silisyum oksit minerali “Mg6(OH)6Si4O11;H2O”
Asetilen: Etin “H-CºC-H”
Aseton: Dimetil eter “CH3-CO-CH3
Arsenikli nikel: Nikel arsenik “NiAs, NiAs2
Arsenik galeni: Nikel arsenik sülfür “NiAsS”
Azurit (Malahit): Bakır karbonat bakır hidroksit minerali “2CuCO3Cu(OH)2
Arsenik nikel sülfür: Nikel arsenik sülfür “NiAsS”
Arsenkies: Demir arsenik sülfür demir arsenik demir sülfür minerali “FeAsS(FeAs2 FeS2)”
Amyant (Talk): Magnezyum hidroksit silisyum oksit minerali “Mg3(OH)2 SiO10
Aspirin: Asetil salisilik asit “CH3OC-O-C6H4-COOH”
Amonyum iyonu: Azot dört hidrür “NH4+1
ALTIN “Au”
Altın klorür: AuCl3 → AuCl + Cl2
Anilin “C6H5-NH2
Alman gümüşü: %50 bakır ”Cu” + %30 çinko ”Zn” + %20 nikel ”Ni”
Alunit: Potasyum oksit alüminyum oksit kükürttrioksit minerali “K2O;Al2O3;4SO3;6H2O”
Atakamit:Bakır klorür bakırhidroksit minerali CuCl2;3Cu(OH)2
Arap sabunu: Yumuşak potasyum sabunu “3RCOOK”
Asem: Üç kısım altı, bir kısım gümüş alaşımı “3Au+Ag”
Alizarin: Kırmızı kök boya, kırmızı böceğinden (Alkermes) elde edilen boya “C6H4C2O2C6H2(OH)2
Aselbent: Styrakx (kara barut)“%75 Güherçile (KNO3) + %15 kömür (C) + %10 kükürt (S)”
Altın boyası: Sarı zırnık (Arsenik sülfür) “As2S3
Aşı boya: Sulugen (Kurşun oksit) “PbO4
Aqua regis: Kral suyu (Üç hidroklorik asit + bir nitrik asit) “3HCl+NHO3
Bakır antimon sülfür minerali “4CuSb2S3”
Bakır arsenik sülfür: Bakır sülfür arsenik sülfür minerali “4Cu2SAs2S3
Bataklık gazı: Metan “CH4
Barilla (kelp): Külünden soda elde edilen deniz yosunu.
Beril: Berilyum alüminyum silikat minerali “Be2Al3(Si6O18)
Bikromat iyonu “Cr2 O7 -2
Bikarbonat iyonu “HCO3 -1
Bizmutglanz: Bizmut sülfür “Bi2S2
Bizmut toker: Bizmut oksit “Bi2O3
Boksit (korendon):Alüminyum oksit “Al2O3;2H2O”
Borakalsit: Kalsiyum borat minerali “CaB4O7;4H2O”
Borat iyonu (meta) “BO2-1, (tetra) “B4O7-2
Boraks (tinkal): Sodyum borat minerali “Na2B4O7;10H2O”
Borasit: Magnezyum borat, magnezyum klorür “2Mg3B8O11;MgCl2
Boya pigmetleri (antik çağdaki):
 Siyah: Proluzit (Mangan dioksit “MnO2”)
 Kahverengi: Hematit (Demir trioksit “Fe2O3”), geotit (Fe2O3;H2O) Zinober (Hidrojen sülfür “H2S”), Sülügen (Kurşun oksit “Pb3O4”) 
Mavi:Azurit(Bakır karbonat, bakır hidroksit 2CuCO3;Cu(OH)2
Yeşil:Malahit(Bakır karbonat, bakır hidroksit CuCO3;Cu(OH)2
Mor: Kovalit (Bakır sülfat “CuSO4”)
 Sarı: Orpigmet (Arsenik trisülfür“As2S3”),Kornatit (Potasyum oksit, uranyum trioksit, vanadyum pentaoksit “K2O;2U2O3;V2O5;2H2O
Turuncu: Realger (Arsanik ikisülfür “As2S2
Beyaz: Kurşun beyazı(Kurşun karbonat, kurşun hidroksit“2PbCO3;Pb(OH)Titandioksit TiO2
Yeşil ve ilaç: Verdigris (Bakır asetat, bakır oksit“Cu(CHCOO)2;CuO;6H2O”)
Blend: Çinko sülfür “ZnS”
Bornit: Bakır ferrosülfür minerali “Cu3FeS3
Baravnit: Mangantrioksit “Mn2O3
Brom karnalit: Potasyum brom magnezyum brom “KBrMgBr2;6H2O”
Barut: Aselbent (Styrax) “%75 güherçile (KNO3) + %15 Kömür (C) + %10 Kükürt (S)”
Buz taşı (Kryolit): Alüminyum flor sodyum flor minerali “AlF3;3NaF”
Berlin mavisi: Potasyum ferro siyanat “K4[Fe(CN)6];3H2O”
Bakalit: Fenol “C6H5-OH” + formaldehit “CH2=O” in polimerizasyonundan oluşan reçineler.
Barbiturat: Barbitürik asid ve türevleri (Uyku ilacı)”C3H4N2O3
Bronz : Tunç “%80 bakır (Cu) + %5-20 kalay (Sn) alaşımı”
Bromat iyonu: “BrO3 -1
Benzen: Aromatik halka “C6H12
Buna: Sentetik kauçuğun ismi(Butadiennin ilk hecesi” bu”,natriumun ilk hecesi ”na” dan türemiştir
Butan gazı: Propan “C3H8
Brokantit: Bakır sülfat bakır hidroksit “CuSO4;3Cu(OH)2
Bakır vitriyol: Bakır sülfat “CuSO4
Bakır çalığı (Bakır yeşili, verdigris): Bazik bakır (II ) asetat “Cu(CH3COO)2;CuO;6H2O“
Bitum: Hayvan ve bitkilerın ayrışımından oluşan mineral.
Balsam: Benzoik ve sinamik asid esterlerini içeren ağır reçine.
Benmari (Bain Marie,Balneum Mariae):Subanyosu (Antik çağda mısırda yaşıyan bayan yahudi kimyacı Mari’nın adına izafeten.                 
Cehennem taşı: Gümüş nitrat “AgNO3
Cam: %73Silisyumdioksit”SiO2”,%13 kalsiyummonoksit”CaO”,%13sodyummonoksit”Na2O”
Colestın: Stransiyum sulfat “SrSO4
Çimento: Bak ‘portland çimentosu’
Çinko blendi (sphalerit): Çinko sülfür “ZnS”
Çinko spat (Simithsonite): Çinko karbonat “ZnCO3
Çivit (İndigo):Bitki asıllı mavi renkli küpe boyarmaddesi “C16H10N2O2
Çamaşır suyu (Javel suyu, hipoklorit): Sodyum hipokılorit “NaOCl”
Çamaşır sodası: Bak ‘natron’
Cin beyazı: Çinko oksit “ZNO”
Calamine: Çinko oksit silisyum dioksit minerali “ZnO;SiO2;H2O”
Cehver: Madenlerdeki değerli metal içeriği, mineral
Cryolite: Sodyum alüminyum flor minerali”Na3AlF6”
Demir arsenik “FeAs2
Demir arsenik sülfür (Arsenkies) “FeASS(FeAs2FeS2)”
Demir spat: Demir karbonat “FeCO3
Demir şapı: Amonyum ferro sulfat “NH4Fe(SO4)2;12H2O”
Demir vitriyol: Demir sulfat “FeSO4;7H2O”
Deterjan: Dodesil benzen sulfonik asit sodyum tuzu “C12H25C6H4SO3Na”
Dinamit(jelatin): %92Nitro gliserin“CH2ONO2-CHONO2-CH2ONO2” + %7.5 Pamuk barutu
Dolamit (çift karbonat): Kalsiyum karbonat magnezyum karbonat “CaCO3;MgCO3
Diskrasit: Gümüş antimon “Ag2Sb”
Ditiyonit: Sodyum hiposülfit “Na2S2O4;2H2O”
DDT: Trikloro kloro pentil etan “CCl-CH(C6H5-Cl)2” (Haşere ilacı)
Deteryum: Hidrojenin izotopu (Ağır hidrojen) “D”
Dağ kristali: Silisyum dioksit “Si2O2
Diaspor: Alüminyum oksit “Al2O3;H2O”
Feldispat: Potasyum alüminyum silikat “KAlSi3O8”,”K(AlSi2O8)”
Fenakit: Berilyum silikat “Be2(SiO4)”
Fenasetin: Ateş düşürücü ilaç
Ferro: +2 değerlikli demir iyonu “Fe +2
Ferri: + 3 değerlikli demir iyonu “Fe +3
Filozof taşı (feylosof taşı): Simyacıların bulmaya çalıştığı fakat bulamadığı metalleri altına çeviren madde.
Fosforit: Kalsiyum fosfat “Ca3(PO4)2
Fosfat iyonu “PO4-3
Fosgen “Cl2C=O” (zehirli)
Fehling çözeltisi:1) 69.3gr CuSO4’un lt’deki çözeltisi. 2)346gr NaKC4O4H 6’nın 1 1t çözeltisi
Furuktoz: Meyve şekeri “CH2OH-CO-CHOH-CHOH-CHOH-CH2OH”
Furuze: Bakır oksit “CuO”
Ejderha kanı (Dragons Blood):Stiren “C6H5-CH=CH2
Fluospat (Fluorite): Kalsiyum florür minerali “CaF2
Eter: Dietileter “C2H5-O-C2H5
Fenol: Karbolik asit “C6H5-OH”
Enargit: Bakır arsenik sülfür “CuAs2S4
Franklinite: Demir çinko mangan oksit ,demir mangan trioksit “(FeZnMn)O;(FeMn)2O3
Elektrum (Asem): %30-45 Gümüş “Ag” içeren altın “Au”
Gadolinit: Yitrium demir oksit, berilyum silikat minerali “(Y2FeO2)(Be2S2O8)”
Galenit (Galen, kurşun siyahı): Kurşun sülfür“PbS”
Galmei: Çinko sülfat “ZnSO4
Garnieritd: Nikel magnezyum hihrür silikat minerali “(Ni Mg)H2SiO4
Germanit: Bakır sülfür, demir sülfür, germanyum sülfür minerali “3CuS;FeS;2GeS2
Göz taşı (Mavi Vitriyol): Bakır sülfat “CuSO4;5H2O”
Glauber tuzu: Sodyum sülfat “Na2SO4;10H2O”
Glüsinyum: Berilyum ”Be”
Gips: Kalsiyum sülfat “CaSO4;2H2O”
Grafit: Kristal karbon “C”
Granit: İnşaat taşı “Si2O 2“( ağırlıklı)
Güldürücü gaz: Azot monoksit “N2O”
Güve tozu: Bak ‘naftalin’
Gliserin: Gliserol “C3H5(OH)3
Gank: Madendeki değersiz metal içeren mineraller.
Geotit (İngiliz tuzu) : Demir oksit “Fe2O3;H2O” ;(kahverengi)
Güherçile (Salpeter): Potasyum nitrat “KNO3
Hausmanit: Mangan oksit “Mn3O4
Hava gazı:%52 H2, %32 CH4, %5 CO, %2 CO2, %5 N2, %4 olefinler içerir.
Hematit (Kan taşı): Demir oksit “Fe2O3”; (kırmızı)
Hornblendasbeti: Kalsiyum demir magnezyum hidroksi silikat “Ca2(FeMg)5(OH)2Si8O22
Hessit: Gümüş tellür minerali “Ag2Te”
Hipo (çamaşır suyu): Sodyum hipoklörür “NaOCl”
Hipofosfat iyonu “HPO3 -1
Hipofosfit iyonu “H2PO2 -1
Hiposulfit iyonu “S2O4 -2
Hidroksit iyonu “OH -1
Haşere ilacı (DDT): Trikloro kloro pentil etan “CCl3-CH(C6H5-CL)2
Hidrojen sülfür “H2S”
İlmenit: Demir titan oksit minerali “FeTiO3
İnbik (alenbık):Damıtma cıhazı, Boynuzlu inbik: Retorte, Damıtma külahı:Alenbik,Damıtma balonu: Cucurbit, Toplama kapları:Receptaculum,İnekmemesi:fıranksiyon ayırcı
İngiliz tuzu (Geotit) : Demir oksit: Fe2O3;H2O”
İndigofera: Hindistan’da yetişen doğal indigo (çivit)’in elde edildiği bitki.
İndigo: Bak ‘çivit’
İs: Amorf karbon “C”
İyodat iyonu “IO3 -1
İzomeri: Aynı kapalı formüllü, farklı maddeler (Gümüş fulmiyat ”Ag-N=C=O” gümüş siyanat “Ag-O-CºN”)
İzopren: Kauçuğun ham maddesi “CH2=CCH-CH=CH2
Jipsit: Alüminyum oksit “AlO3;3H2O”
Jelatin: Kemik ve kıkırdaklardan yapılan saydam madde.
Kadmiyum blend: Kadmiyum sülfür “CdS”
Kadmiyumkarbonatı“CdCO3                                                                                           Kahverengi taş: Mangan dioksit “MnO2
Kainit: Potasyum klorür, magnezyum sülfat minerali “KCl;MgSO4;3H2O”
Kalsinlenme (paslanma): Metallerin oksitlenmesi.
Kalamin taşı (Simitsonit):Çinko karbonat “ZnCO3
Kalay nişadırı: Bak ‘mısır nişadırı’
Kalay taşı: Kalay oksit “SnO2
Kalk: Metal oksit
Kalk suyu: Kalsiyum hidroksit “Ca(OH)2
Kalomel: Gümüş iki klorür “Ag2Cl2”
Klorat iyonu “ClO3 -1
Kalkopirit: Bakır demir sülfür “CuFeS2
Kalkosin: Bakır sülfür “Cu2S”
Kaolinit: Alüminyum oksit, silisyum dioksit minerali “Al 2O3;2SiO2;2H2O”
Karnotit: Potasyum uranyum oksit, vanadyum oksit minerali “KUO3;VO4;3/2H2O”
Karborundum: Silisyum karbür “SiC”
Kan taşı (Hematit, kırmızı demir taşı): Demir oksit “Fe2O3
Karbonat: Sodyum bikarbonat “NaHCO3
Kassiterit: Kalay oksit “SnO2
Karnalit: Potasyum klorür, magnezyum klorür minerali “KCl;MgCl2;6H2O”
Katran: Kömür 1200 °C’de ısıtılırsa hava gazı, gaz suyu ve katran verir.
Kaya tuzu: Sodyum klorür “NaCl”
Karınca asidi: Formik asit “CHOOH”
Kauçuk: İzoprenin polimeri “….CH2-CCH3=CH-CH2-CH2-CCH3=CH….”
Kehribar: Taşıllaşmış reçine. (siyah Oltu taşı)
Kemoteri: Kimyasal sağaltı (ilaç tedavisi)
Keragirit: Gümüş klorür “AgCl”
Kerotakis(Maria fırını):Mısırlı simyacı Mari’nin geliştirdiği fırın şeklinde sublinleştirme cıhazı.
Kloroform: Triklor metan “CHCl3
Kinin: Malarya ilacı (Kına, kına ağacı kabuklarından elde edilen alkoloid)
Kezzap (Aqua fortis: Kuvvet suyu): Nitrik asit “HNO3
Kireç: Bak ‘Sönmemiş kireç’
Kireç taşı: Kalsiyum karbonat “CaCO3
Kireç kaymağı: Kalsiyum hipoklorür “Ca(OCl)2;3H2O”
Karpit: Kalsiyum karbür “CaC2
Kırmızı siyanür: Potasyum ferro siyanür “K3Fe(CN)6
Kırmızı demir taşı: Bak ‘kan taşı’
Krisoberil: Alüminyum berilyum oksit “AL2(BeO4)”
Kobalt glans: Kalsiyum arsenik sülfür “CaAsS”
Kolemannit: Kalsiyum borat “Ca2B 6O11;5H2O”
Krom sarısı (Krokoit) :Kurşun kromat “PbCrO4
Kromit:Demit oksit krom tırioksit “FeOCr2O3
Krokoit: Bak ‘Krom sarısı’
Krizokola: Hidratlaşmış bakır silikat
Kıralsuyu (Aquaregis): Derişik üç kısım hidroklorik asit+bir kısım nitrik asit“3HCl + HNO3
Kolemanit: Kalsiyum oksit, bor tırioksit minerali “2CaO;3B 2O3;5H2O”
Kolofan: Çam sakızının damıtılmasıyla elde edilen reçine
Kurşunlu antimon: Kurşun sülfür, antimon sülfür “PbS;Sb2S3
Kumarin: Benzofuran “C 6H4-C3H2O2
Kurşun üstübeçi: Kurşun karbonat, kurşun hidroksit “2PbCO3;Pb(OH)”
Kryolit (Buz taşı) : Alüminyum flor, sodyum flor “AlF3;3NaF”
Kuprit: Bakır oksit “CuO2
Kurşun wolframat “PbWO4
Kalomel: Cıva iki klorür “Hg2Cl2
Karbojen: (Karbondioksit+oksijen) gaz karışımı “CO2+O2)”
Karbonat iyonu “CO3 -2
Korendon (Korund): Alüminyum tırioksit “Al2O3”,Bak: safir taşı, yakut,rubin.
Kernit: Sodyum borat “Na2B4O7;4H2O”
Kristal viyole:Hegzametiltriaminotrifenılkarbenyum klorür”[H 3CN=Ph=C(Ph-N(CH3)2)2]Cl”
Kromat iyonu “CrO4 -2
Kükürt (sülfür) “S”
Kükürtlü asit: Kükürt dioksitin sudaki çözeltisi”SO2”
Kovellit ‘mor renkli’: Bakır sülfür “CuS”
Kuvars: Silsyum dioksit kristali “SiO2
Kaâfuru: Hindistan’da aynı isimli ağaçtan çıkarılan esans.
Kalay nişadırı (Mısır nişadırı):Amonyum klorür “NH4Cl”
Kemiatri: Kimyasal sağaltım ‘tedavi’
Lappis lazuli (Ultramarın): Lacivert taşı (mavi türkuaz)
Laktoz: Sut şekeri ‘’C12H22O11’’
Laktik asit: Süt asidi “CH3-CHOH-COOH”
Lâteks: Kavuçuk ağacından çıkarılan kauçuk yapımında kullanılan süt görünümlü sıvı.
Lastik: Kauçuğun kükürtle vulkanize edilmesi sonucu elde edilen daha sert siyah madde.
Lehim pastası: Çinko klorür “ZnCl2;3H2O”
Lehim: (Kalay + kurşun) alaşımı “Sn+Pb”
Limonit: Demir oksit “Fe2O3;H2O”
Litarj: Kurşun dioksit “PbO2
Litopen: Baryum sülfat, çinko sülfür “BaSO4;Zns”
Lüle taşı (Talk): Doğal magnezyum silikat kristali “Mg3(OH)2;(Si4O10)”
Lepidolit: Potasyum; alüminyum, aliminyum silikat; Lityum, alüminyum silikat hidroksit veya florür  “K[Al2(AlSi3O10)Li[(AlSi 3O6[OH,F])2]”
Losit: Potasyum oksit, alüminyum oksit, silisyum dioksit “K2O;Al2O3;4SiO2
Lokman ruhu (Eter) : Dietil eter “C2H5-O-C2H5
Lanolin: Yapağı yağı “(C3H5)(COO)3 [(CH2)7CH=CH-CH2-CH=CH (CH2)4CH3]3
Maden suyu: Mineral suyu (Çözülmüş metal iyonları ve karbonik asit içeren ekşi lezzette su)
Magnesit: Mağnezyum karbonat “MğCO3
Mandragora (Mandrake root): Adamotu kökü
Manganit: Mangan trioksit “Mn2O3;H2O”
Manganat iyonu “MnO4 -2
Manyetit (Miknatis): Demir oksit “Fe3O4
Mavi taş: Kille karışık sulu demir sülfat “Fe2(SO4)3+H2O+Kil”
Mavi vitriyol: Bakır sülfat “CuSO4
Magnalyum: %80 Alüminyum ”Al” + %20 Magnezyum “Mg” alaşımı.
Mavi korendon: Alüminyum oksit “Al2O3
Mangan spattır: Mangan karbonat “MnCO3
Manganez: Mangan” Mn”
Malahit (Yeşil bakır taşı): Bakır karbonat, bakır hidroksit minerali “CuCO3;Cu(OH)2
Merküri:+1 değerlikli civa “Hg+1
Mekuri: +2 değerlikli civa “Hg+2
Minyum (Sülügen): Kurşun oksit “Pb 3O4
Mispikel: Demir arsenik sülfür “FeAsS”
Molibdat iyonu “MoO4 -2
Morfin (Serturner):Haşhaş’tan elde edilen uyuşturucu bir alkaloiddir.
Mordan: İplik üzerine boyayı sabitleştirici tanen gibi maddeler.
Mohr tuzu: Amonyum demir sülfat “(NH4)2Fe(SO4)2
Molibdeylanz: Molibdey sülfür “MoS2
Monazıt: Seryum fosfat “CePO4
Murdesenk (Litarj): Kurşun oksit “PbO”
Mercan kırmızısı (Saçı kıbrıs): Demir sülfat “FeSO4;7H2O”
Muavın (Mauvein): Yapay anilin boyası “C24H37N4Cl”
Monel metal: %30Bakır “Cu” + %70Nikel “Ni” alaşımı.
Melakonit: Bakır oksit “CuO”
Mirbane yağı: Acı badem yağının sahtesi (Nitro benzen) “C6H5-NO2”
Miknatis: Bak ‘Manyetit’
Misk: Habeşistan’da misk kedisinden veya Moğolistan’da misk keçisinden elde edilen esans
Mısır mavisi: Kalsiyum oksit, bakır oksit, silisyum dioksit “CaO;CuO;4SiO2
Mısır nişadırı (Kalay nişadırı): Amonyum klorür “NH4Cl”
Natrolit:Sodyum oksit,alüminyum oksit, silisyum dioksit minerali“Na2O;Al2O3;3SiO2;2H2O”
Naylon:Now you lousy old nippons ‘NYLON’ (Haydı şimdi görelim pis Japon) poli kaprolaktam ‘İplik’
Nitro benzen: Mirbane yağı “C 6H5-NO2
Nitrat iyonu: “NO3 -1
Nitrit iyonu: “NO2 -1
Nikel blendi: Nikel sülfür “NiS”
Nişadır (Salmiyak): Amonyum klorür “NH4Cl”
Naftalin (güve tozu): Naftalin “C 10H8”,(Ph2),Birbirine yapışık iki benzen halkası.
Natron (Soda, çamaşır sodası) : Hidratlı doğal sodyum karbonat “Na2CO3;10H2O”
Neft yağı: Çam terpentini (Azeriler petrole neft derler)
Nöbet şekeri: Nebat veya bitki şekeri
Ochre: Sarı kahverengi boya,.antik çağda mısırlı kadınların ruju.
Oligoklas: Sodyum alüminyum silikat, kalsiyum alüminyum silikat “NaAlSi3O8;CaAl2Si2O8
Olivin: Magnezyum demir silikat minerali “(MgFe)2(SiO4)”
Oripigment (Sarı zırnık) : Arsenik sülfür “As2S3
Oksijenli su: %15 Hidrojen peroksit “H2O2
Opal: Hidratlı ve jelatinli silis “SiO2
Ouroboros (Primateria: Tüm nesnelerin temeli): Kuyruk yiyen yılan.(antik temel madde doğal ve tanrısal)     
Orcanette: Hava cıva otunun kökleri.
Paris yeşili: Bakır arsenat “Cu2As2O5
Pandermit: Bakır oksit, bor trioksit minerali “4CuO;5B2O3;7H2O”
Pamuk barutu: Nitro selilöz
Patlayıcı jelâtin (Dinamit): Nitro gliserin “CH2ONO2-CHONO2-CH2NO2
Pikrik asit: Trinitro fenol (Patlayıcı madde) “HO-C6H2(NO2)3
Pirinç (sarı, tombak, Pinçbek): %80 Bakır “Cu” + %20 çinko “Zn” alaşımı
Perotin: Nikel sülfür, demir sülfür “NiS;2FeS”
Pirit: Demir sülfür “FeS2
Ph: Benzen, (aromatik halka) “C6H6
Proluzıt: Siyah mangan oksit “MnO2
Prosulfit iyonu: “S2O5 -2
Profosfat iyonu: “P2O7 -4
Patronitde: Vanadin sülfür “V2S5
Ponza taşı: Sünger taşı
Portland çimentosu: %64 Kalsiyum oksit “CaO” %3Mağnezyum oksit “MgO”, %6 Alüminyum
trioksit”Al2O3”, %3 Demir trioksit”Fe2O3”, %21Silsyum dioksit“SiO2
Potas (pota külü): Potasyum karbonat “K2CO3
Potas kostik: Potasyum hidroksit “KOH”
Polimer: Birden fazla organik molekülün uc, uca eklemesiyle oluşan uzun zincirli moleküller.
Prisit: Kalsiyum oksit, bor oksit minerali “5CaO6;B2O7;7(1/2H2O)”
Polifalit: Potasyum sülfat, magnezyum sülfat, kalsiyum sülfat“K2SO5;MgSO4;2CaSO4;2H2O”
Poliuks: Sezyum alüminyum silikat minerali “Cs4(Al4Si9O26);H2O”
Purusya mavisi:Potasyum ferrisiyanür“K4F(CN6
Prusik asit: Hidrojen siyanür “HCN”
Perse: Kırmızı cıva oksit “Hg2O”
Paslanma: Bak ‘Kalsinlenme’
Penisilin: Peynir küflerinin ürettiği antibiyotik
Protein: Poli amino asitler.
Palladyum siyahı: Hidrojen katalizörü
Pinchbeck (pinçbek): Bak ‘pirinç’
Purpur: Sümüklü böcekten elde edilen erguvani boya.
Reçine (Pilastik): Moleküllerin dallı zincirler halinde birbirine eklenmesiyle oluşan polimer.
Realgar (kırmızı zırnık): Arsenik sülfür “As4S4
Rubia tinctorium: Kök boya bitkisi
Rubin(Safir, Ametist): Alüminyum trioksit “Al2O3
Rodanür iyonu: Tiosiyanür “SCN -1
Rosanilin: Kırmızı, menekşe, mavi renklerin ana boyarmaddesi “OH-C(C6H8)3(NH2)3
Rosmarin: Biberiye bitkisi (Kuş dili)
Rezade(Reseda odorata):Muhabbet çiçeği boyası.
Sabun:Yağ asitlerinin sodyum tuzları “3RCOONa”
Safir taşı(Gök yakut, mavi korendon):Bak‘Rubin’
Sarı siyanür: Potasyum ferri siyanür “K4Fe(CN)6;3H2O”
Saçı kıbrıs: Bak ‘mercan kırmızısı’
Sakkaroz: Pancar şekeri
Sentetik elyaf: Moleküllerin tek boyutta birbirine eklenmesinden oluşan polimerler.
Sepicilk (Tabaklama): Derilerin kimyasal maddelerle işlenmesi.
Seynet tuzu: Sodyum potasyum tartarat “NaKC4O4H4
Sarı kurşun toprağı: Kurşun molibdena “PbMoO4
Serusit: Kurşun karbonat “PbCO3
Serpantin: Magnezyum hidroksit, silisyum oksit minerali “Mg6(OH)6(Si4O11);H2O”
Sarı: Kurşun molibdat, kurşun volframat minerali “PbMoO PbWO4
Scheelit: Kalsiyum volframat “CaWO4
Silikat asidi tuzları (Kum, kuars, dağ kristali): Silisyum dioksit kristalleri “m(SiO2);n(H2O)”
Silikat iyonu “SiO3 -2
Silvanit: Gümüş altın tellür “AgAuTe4
Simya (Bilinmez, karanlık): Antik çağda altın yapma sanatı şimdiki kimya.
Simitsonit (Kalamin): Çinko karbonat “ZnCO3
Sirke asidi: Asetik asit “CH3-COOH”
Sinobar: Kırmızı cıva oksit “HgO”
Siyanur iyonu “CN -1
Siyanat iyonu “CNO -1
Sivanit: Gümüş altın tellür minerali ‘’AgAuTe4’’
Soda: Bak ‘notron’
Sönmemiş kireç: Kalsiyum oksit “CaO”
Sönmüş kireç (Kalko kostik): Kalsiyum hidroksit “Ca(OH)2
Silvan: Potasyum klorür “KCl”
Siperyliths:Pilatin arsenik minerali “PtAs2
Sıçan otu: Arsenik trioksit “As2O3
Smaltit:Kobalt arsenik minerali “CoAS2”Su“H2O”
Spodument: Lityum alüminyum silikat minerali “LiAl(SiO6)”
Simli kurşun: Gümüş içeren kurşun sülfür “Ag+PbS”
Sublime: Cıva klorür “HgCl2
Sublinleştirme: Maddelerin ısıtılarak sıvı fazdan buhar fazını geçerek katı fazda elde edilmesi.
Su gazı: Karbon monoksit + Hidrojen “CO+H2
Sulfonal(Uyku ilacı):Sülfon amid “Ph-SO2-NR2
Sulfat iyonu”SO4 -2
Sulfit iyonu “SO3 -2
Sülügen: Bak ‘minyum’
Sülüksiyon (silisiyon,solusyon): Benzinde çözülmüş kauçuk (lastik yapıştırıcısı)
Stibnit: Bak ‘antimonit’
Stronsianit: Stransiyum karbonat “SrCO3
Stanat iyonu “SnO3 -2
Sert pirinç: %60.5bakır “Cu”+ %38.4çinko “Zn”+ %2kurşun “Pb” alaşımı
Sert kırmızı pirinç:%70Bakır“Cu”+%9çinko”Zn”+%7Kurşun”Zn”+%9kalay”Sn”+%5Al alaş.
Sianit: Alüminyum trioksit, silisyum dioksit minerali “Al2O3;SiO2
Sfalerıt: Çinko sülfür “ZnS”
Siderit: Demir karbonat “FeCO3
Sağaltı: Sağlığa kavuşma, tedavi
Şarap taşı (Tartar): Sodyum tartarat “Na2(OOC-CHOH-CHOH-COO)”
Şap:Potasyumalüminyum sülfat“2KAl(SO4)2 ; 12H2O”
Şili Güherçilesi: Sodyum nitrat “NaNO3
Şuvaytzer eriyiğı:Bakır amonyum “[Cu(NH3)4] (H2O)2
Şarap ruhu (spiritus): Etil alkol “C2H5OH”
Salmiyak: Bak ‘Nişadır’
Salpeter: Bak ‘Güherçile’
Talk: Bak ‘Amyant’
Tartar: Bak ‘şarap taşı’
Tesbit toz Sodyum u: tiosülfat “Na2S2O3;5H2O”
Terpentin: Bak ‘neft yağı’
Terpenler: Bitkisel esansların hidrokarbonları olup, birçok çiçek kokusu bunlardan gelir.
Tinkal (Boraks): Sodyum borat minerali “Na2B4O7;10H2O”
Tiosulfat iyono ”S2O3 -2
Tinkal konit: Sodyum borat minerali “Na2B4O7;5H2O”
Titan dioksit “TiO2
Titrasyon: Büretteki ayarlı çözeltinin erlendeki indikatorlü cözeltiye renk değişinceye kadar damlatılması.Hacimsel (volümetriknotralizasyon.)                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                           Torit: Toryum dioksit “ThO2
Toluen “C6H5-CH3
Tiner: Trikıloretilen “CCl2=CHCl2
Tyrian purpuru: Doğu ak deniz kıyılarında bulunan “Murex bradaris” denilen deniz salyangozundan elde edilen etkin maddesi 6-6’dibrom indigo olan boyarmadde.
Trumbol mavisi: Potasyum ferri siyanür “K4Fe(CN)6
Trasmutasyon: Antik çağda adı metallerden altın yapmak için simya uğraşısı. Radyo aktif made
 lerin parçalanması ile yeni maddelerin meydana gelmesi.
Trona (Doğal soda):Sodyum karbonat, sodyum bikarbonat”Na2CO3;NaHCO3;2H2O”
Tribikos:Mısırlı kimyacı Maria’nın geliştirdiği üç ayrı maddeyi toplayan bakır damıtma cıhazı.
Trinitro fenol: Pikrik asit (patlayıcı madde) “HO-C6H2(NO2)3
TNT:Trinıtro toluen (patlayıcı madde) ”CH3-C6H2-(NO2)3
Tunksten: Wolfram “W”
Tutya: Çinko “Zn”
Türkuaz (Türk mavisi): Yeşile çalan açık mavi renk, lacivert taşı, ultramarın, lapis lazuli.
Tuz ruhu: Hidroklorik asit “HCl”
Tunç: Bakır “Cu” + Çinko “Zn” + Kalay “Sn” alaşımı
Tanin: Galus asidinin glikosidi(asidik mordan boyarmaddesi)
Tuz asidi: Bak ‘nişadır’
Tentürdiot: %71 Etılalkol “C2H5OH” + %3 potasyum iyodür “KI”
Ulmanit: Nikel antimon sülfür “NiSbS”
Uleksit: Sodyuum peroksit, kalsiyum pentaoksit, bor trioksit ”Na2O2;CaO5;B2O3;16H2O”
Ultramarin: Bak ‘Lapıs lazuli’
Üstübeç (Kurşun beyazı): Kurşun karbonat, kurşun hidroksit “2PbCO3;Pb(OH)2
Üre: Karbonik asitin diamidi “NH2-CO-NH2
Uran pechlende: Uranyum oksit minerali “U3O6(UO2;2UO3)”
Vanilin:Vanilya aroması bileşiğidir.”OCH3-OH(C6H3)-CH=O”
Veronal: Uyku ilacı
Vermilion: Cıva sülfür “HgS”
Vivianit: Demir fosfat “Fe3(PO4)2;8H2O”
Vitriyol (Zaç): Kristal demir sülfat “FeSO4
Witerit: Baryum karbonat “BaCO3
Volumetrık:Hacimsel (Çözeltilerin ayarlı çözeltilerle indikatör altında hacimsel titrasyonu.)
Wolframit: Demir mangan wolframat “(Mn;Fe)WO4
Wovellit: Alüminyum fosfat, alüminyum hidroksit minerali “4AlPO4;2Al(OH)3,9H2O”
Vanadinit: Klor içeren kurşun vanadat minerali “Cl+Pb(VO3)2
Vanadat iyonu “VO3 -1
Wolframat iyonu “WO4 -2
Willemite: Çinko oksit, silisyum dioksit minerali “ZnO;SiO2
Verdigris: Bak ‘Bakır Çalığı’
Vulkanizasyon: Lastiğin kükürtle sertleştirilmesi.
Yakut (Kırmızı korendon): Alüminyum trioksit “Al2O3
Yılan otu menekşesi: Metil viyole (anti bakteriyel, pansuman malzemesi)
Zencefre (Zencefil): Cıva sülfür “ZnS”
Zinober (Yeşil zencefre): Cıva sülfür “HgS”
Zaç yağı (Vitriyol): Sülfirik asit “H2SO4
Zınpara taşı (Demir oksitli korendon):Demir oksit, alüminyum oksit “FeO+Al2O3
Zinkit: Cıva sülfür “HgS”
Zirkonyum dioksit minerali “ZrO2
Zirkonyum silikat minerali “ZrSiO2
Zümrüt (yeşil korendon): Alüminyum trioksit “Al2O3
Yaldiz: Altın klorür “AuCl”
Zincite: Çinko oksit “Zno”
Zamk: Ağaç reçinelerinden elde edilen yapıştırıcı
Yer sakızı: Neft, asfalt.
Yeşil vitriyol: Demir sülfat “FeSO4
 
 
Faydalanılan kaynaklar:
Perry and Chilton ‘’Chemical Engineer’s Handbook 5th edition’’
Groggins ‘’Unit proceses in Organik Synthesis 5th edition’’
Kurt Gieck “Engineering formulas 1967 “
George T. Austin “Shreve’s Chemical Process Industries 1984”
Zeki Tez “Kimya tarihi 1986”
Prof. Dr. Ali Rıza Berkem “Kimya tarihine toplu bir bakış 1996”
Prof. Dr. Ali Rıza Berkem “Lavoisier’e kadar kimya tarihine bir bakış 1983”
Prof. Dr. Fikret Baykut “Anorganik kimya praktikumu 1974”
Prof. Dr. Fikret Baykut , Dr. Ayşe tarlan “Kimya hesap cetvelleri 1974 ”
Doç. Dr. Enis Oskay “Organik kimya 1975 ”
Prof. Nüzhet Serdaroğlu “Organik kimya esasları 1958”
Muvaffak Seyhan “Organik boyarmaddeler 1946”
 
Hzırlayan: Nurdem yıldız 
                  Emekli Kimya Müh.
                  1983-1 Aralık 2007
 

 
 

Bugün 1 ziyaretçi (4 klik) kişi burdaydı!

 

 
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol